Onderwijs Shocks

Wie het wil zien, ontkomt er niet aan: de transitie in het onderwijs is in volle hevigheid losgebarsten. Het besef dat we dat onderwijs veel slimmer moeten organiseren om onze kinderen goed voor te bereiden op hun toekomst groeit en groeit. Dat uit zich ook in een groot aantal plekken waar bevlogen onderwijsmensen bij elkaar komen om nieuwe kennis en inzichten te delen en te verbinden. 'Live' (bekijk de agenda op dé onderwijssite hetkind.org maar eens) of al dan niet overkoepelend ook online, zoals united4education.

Zelf zit ik in een fase waarin ik probeer minder te mailen en vaker mensen op te zoeken om kennis te delen. Dus stap ik meer in de trein of auto om een paar keer per maand zo'n inspirerende onderwijsbijeenkomst te bezoeken. Zo bezocht ik op 28 januari in Antwerpen het 3-de Edushock Leerfestival. De man achter dit onderwijsplatform in Vlaanderen is Dirk De Boe, die in 2011 een soort Belgische onderwijsbijbel schreef: 'Edushock, breinoptimizer voor leren in de toekomst.' Zijn beweging is in drie jaar tijd sterk gegroeid en deze editie van het leerfestival was er eentje om in te lijsten. Alles klopte. De omgeving van dit 'Lichthuis van educatie', de organisatie, de deelnemers en de grote keuze aan inspirerende 'workshocks'. Mijn persoonlijke top 3 (al had ik ook makkelijk een top 10 kunnen samenstellen):

1. Tom Van Acker. Als organisatiedeskundige is hij ook al in Nederland binnen het onderwijs (en de zorg) actief.  Hij bracht met veel humor en voelbare betrokkenheid een interactieve workshop over hoe je scholen beter en slimmer zou moeten organiseren. Hoe? Door te kiezen voor een vlakke onderwijsorganisatie waarin multidisciplinaire teams samenwerken voor een community van leerlingen, over leerjaren en vakken heen. Je moet dan wel de voorwaarden creëren om van docenten sterke, gepassioneerde teamspelers te maken, die voldoende eigen beslissingsvermogen hebben. Zulke teams zijn dan in staat om de talenten van leerlingen ten volle te ontplooien. Van Acker heeft er een boeiend boek over geschreven: 'Scholen slimmer organiseren'.  

2. Dirk Bicker. Hij is directeur van de basisschool 'De Wereldreiziger' in Antwerpen. Die school kent veel anderstalige nieuwkomers. Op dit moment is ongeveer een kwart van de leerlingen minder dan één jaar in België. Vaak hebben hun ouders andere of geen schoolervaringen, zijn ze al een lange tijd onderweg, leven de kinderen erg structuurloos, zijn er problemen met huisvesting, gezinsinkomen... Soms met tranen in m'n ogen heb ik ademloos naar zijn gepassioneerd verhaal geluisterd over hoe hij en zijn team van voornamelijk jonge docenten onder uiterst moeilijke omstandigheden talenten van kinderen naar boven laten komen. Een collega én school om te blijven volgen. Lees het interview met Dirk. 

3. Claire Boonstra Omdat ik zelf ook betrokken ben bij haar onderwijsplatform Operation Education heb ik Claire al heel wat keren horen spreken na haar befaamde TEDxEducation talk in september 2012. Maar zelden zo overtuigend en inspirerend als vorige week in Antwerpen. Ze heeft net als Dirk De Boe met zijn Edushock sinds die presentatie heel wat losgemaakt in het Vlaamse onderwijs.


Na Edushock en de mij zeer aansprekende Tegenlicht-uitzending 'De onderwijzer aan de macht'' van afgelopen zondag ging ik donderdag optimistisch na de tweede grotere bijeenkomst van United4Education in Den Bosch. Dit platform is enerzijds bedoeld om alle mooie onderwijsontwikkelingen in ons land bij elkaar te brengen. En er zijn inmiddels negen zogenaamde transitiepaden ondergebracht: werkgroepen rondom actuele onderwijsthema's als 'de leerling centraal, de leraar als professional in zijn kracht, andere wijzen van toetsing en verantwoorden, alternatieve schoolontwerpen en zinvolle verbindingen met ouders.'
Eerlijk is eerlijk, na zo'n inspirerende week was deze avond in de HAS een afknapper. De gekozen vorm van een aantal PowerPoint- en Prezipresentaties om de transitiepaden toe te lichten negeert de denkkracht van alle aanwezigen en laat je ervaren hoe leerlingen zich vaak moeten voelen... Deze informatie had ik namelijk in veel minder tijd ook thuis kunnen opzoeken. Jan Rotmans had ik ook al op de eerste bijeenkomst gehoord en de kwaliteit van de andere presentaties was ondermaats, met uitzondering van die van Jan Fasen. Kortom, het leek voor mij een verloren avond te worden, maar gelukkig mocht ik terugreizen met twee bevlogen mensen van hartverwarmendwijs, een onderwijsbeweging die ook in Limburgs steeds meer aanhangers krijgt. Louis en Marina zorgden er alsnog voor dat ik me pas tegen middernacht met Ajax-AZ bezighield. Werd ik overigens ook niet zo blij van...